Stamboom kittens - handige informatie
Veel tekst nodigt niet uit om te lezen, maar het is wel belangrijk en nuttig om te tijd te nemen om deze pagina door te nemen.
Vele kopers hebben de vraag, waarom:
- is het belangrijk is kopieën van testresultaten te vragen?
- zegt een stamboom niets over de gezondheid van een kitten?
- kost een ras kitten, mét stamboom, 1000-1300 euro?
- is het belangrijk is een overeenkomst te krijgen bij een kitten?
Wij hopen zo een aantal vragen te beantwoorden, en informatie mee te geven aan (toekomstige) eigenaren van dit prachtige ras.
Waarom kost een kitten al gauw 1000 tot 1300 euro?
Een aantal kittenzoekers hebben dezelfde dringende vraag: ‘Wat kost een kitten?’. Mogelijk ligt die vraag ook bij u voor de hand. Logisch, want een raskat is geen goedkope aanschaf. De gemiddelde kittenzoeker zoekt een kitten door te kijken naar mooie plaatjes en te letten op de aanwezigheid van een stamboom. Het kitten moet bij voorkeur een lage prijs hebben. Misschien gaat u nog een stapje verder door af te gaan op uw gevoel bij de cattery en let u of de ouderdieren showprijzen hebben gewonnen. Een enkeling gaat nog een stapje verder door na te vragen of de ouderdieren zijn getest op bepaalde (erfelijke) aandoeningen. Vooral dit laatste heeft met de hoogte van een prijs van een kitten te maken.
Een Siberische kitten waarmee niet wordt gefokt en met stamboom, kost gemiddeld 1000 tot 1300 euro. Een kitten uit bloedlijnen die selectief zijn uitgezocht op basis van gezondheid kost doorgaans meer dan een kitten waarbij dat niet het geval is. Een uitleg daarvoor is te vinden in de vorige paragraaf, onder de kop ‘Waarom een stamboom?’.
Prijzen tussen de 1000 en 1300 euro zijn reëel, omdat het verantwoord fokken van een rasdier veel investeringen vraagt. Niet alleen het vinden van fokdieren uit gezonde bloedlijnen met betrouwbare achtergrondinformatie vraagt een grote tijds- en financiële investering. Ook kost het veel tijd en geld om elk nest dertien weken lang in de cattery te houden, op zo een manier dat dit voor zowel de volwassen katten als kittens op een fijne, gezonde en veilige manier gebeurt. Dus onder hygiënische omstandigheden, met genoeg voorzieningen en ruimte zodat de dieren hun natuurlijk gedrag kunnen uiten. Daarnaast vraagt het wat logistieke inzet om de kittens ook op te laten groeien in huiselijke omstandigheden, zodat u een lief kitten krijgt dat heeft geleerd dat krabmeubels zijn bedoeld om nagels aan te slijpen in plaats van uw fijne interieur.
Lyts Mearke bezuinigt op geen van als deze aspecten. Ook wordt uw kitten in de periode bij ons twee keer ingeënt, regelmatig ontwormd en twee keer onderzocht door de dierenarts. Met uw kitten krijgt u een deugdelijke overeenkomst, waarbij uw wettelijke rechten ook in acht worden genomen en zelfs meer. Iets wat best mag bij zo een waardevolle aanschaf, met bijkomende onzekerheden omdat het om een levend dier gaat.
Waarom zijn kopieën van testresultaten van ouderdieren belangrijk?
Binnen elk ras zijn er erfelijke aandoeningen die frequent voorkomen. Dit komt doordat bijna alle dieren binnen een ras ver of dichtbij verwant zijn aan elkaar. Het ras is immers gesticht met enkele individuen die ook wel stichter katten worden genoemd. Van die stichter katten was niet bekend of en welke erfelijke aandoeningen ze bij zich droegen. Dit omdat niet preventief werd onderzocht of de katten dragers van bepaalde erfelijke aandoeningen waren, en omdat sommige erfelijke aandoeningen zich pas ontwikkelen als een kat ouder is. Als een dergelijke aandoening niet (sluitend) traceerbaar is met DNA-onderzoek, merk je pas later of een kat desbetreffende erfelijke aandoening heeft. Vaak zijn er dan al meerdere nakomelingen van de kat geboren en ingezet voor de fok. En er zijn meerdere nakomelingen verkocht als kitten voor liefhebber.
Wat kunt u doen om de kans te vergroten dat uw kitten geen (erfelijke) aandoening of ziekte heeft? Vraag naar kopieën van testresultaten van in ieder geval:
- Hypertrofische cardiomyopa-thie (HCM);
- Poly cystische nierziekte (PKD);
- Katachtige Leukemie Virus (FeLV) en
- Katachtige Immuniteit Defici-ëntie Virus (FIV).
Bovenstaande erfelijke aandoeningen zijn het meest relevant om navraag over te doen bij het uitzoeken van een kitten. Natuurlijk kun je als fokker ook onderzoek laten doen naar andere aandoeningen bij fokdieren, zoals bijvoorbeeld Patella Luxatie (PL). Tot nu toe is PL (gelukkig) nog geen veel voorkomende aandoening bij de Siberische kat. In onderstaande tekst staat omschreven wat HCM, PKD, FeLV en FIV inhouden. Ook is te lezen waarom kopieën van testresultaten belangrijk zijn bij het uitzoeken van een kitten.
Erfelijke aandoeningen en virussen
HCM
HCM is een genetische ziekte die zich uit in een verdikking van de hartspier. Het veroorzaakt ademhalingsproblemen, hartstilstand en plotseling overlijden. Men dacht in de jaren negentig dat HCM bij de maine coon, en wellicht ook andere rassen, dominant overerfbaar is. Dit concludeerde men na onderzoek binnen één populatie maine coons. Vanaf 2008 kwam men erachter dat dit niet extrapoleerbaar was naar andere rassen, en zelfs niet naar andere populaties maine coons (bron: De Kompaan, http://www.dekompaan.com/medisch/publicaties/zin-en-onzin-van-hcm-gen-testen, geraadpleegd op 2015).
Volgens huidige inzichten zijn er, net zoals bij de mens, meerdere genen met mutaties die bepalen of zich wel of niet HCM ontwikkelt. Bij de mensen zijn ondertussen ruim 450 mutaties bekend die daar invloed op kunnen hebben. De aanwezigheid van bepaalde mutaties, die bij de maine coon in verband werden gebracht met HCM, indiceren niet of HCM zal ontwikkelen. De waarde van dna- onderzoek om aan te tonen of een siberische kat genetisch met HCM is belast, is daarmee zeer beperkt en kan zelfs een onjuist beeld geven.
Wel kan met echografisch onderzoek worden aangetoond of HCM zich bij een sibeer heeft ontwikkeld. Als dit het geval is, is de kans groot dat nakomelingen van die kat vroeg of laat ook HCM zullen ontwikkelen. Bij een zware vorm van HCM overlijdt een kat meestal op een leeftijd van één tot vier jaar. Bij een milde vorm kunnen de katten enkele jaren ouder worden.
Niet elke dierenarts die echoapparatuur heeft, heeft ook de kunde om HCM- onderzoek juist uit te voeren en te interpreteren. Om die reden raden wij aan om te vragen naar kopieën van onderzoek uitgevoerd door specialisten die ruime ervaring hebben in het uitvoeren van echografisch onderzoek naar HCM. Bij voorkeur echografen die gespecialiseerd zijn in cardiologie. Enkele voorbeelden hiervan zijn te vinden in Pawpeds.
Gezien het voorgaande, adviseren wij om de volgende kopieën van HCM- onderzoek te vragen:
- van echografisch onderzoek uitgevoerd door een specialist;
- van onderzoek van beide ouderdieren;
- van maximaal circa één jaar oud voorafgaand aan de datum waarop de moederpoes is bevrucht.
PKD
PKD is een erfelijke aandoening, waarbij in de loop der tijd cystes ontwikkelen in de nieren. Doordat de cystes steeds groter worden, zal de nierfunctie achteruit gaan. Uiteindelijk treedt nierfalen op.
Voor de siberische kat is nog geen sluitend dna- onderzoek voor PKD beschikbaar. In de meeste gevallen is PKD echografisch waarneembaar als de kat circa één jaar oud is. Ook hier is het van belang dat het echografisch onderzoek is uitgevoerd door een specialist die daar ruime ervaring mee heeft. Omdat PKD wel al op relatief jonge leeftijd waarneembaar is en altijd tot uiting komt als een kat genetisch belast is met PKD, is eenmalig onderzoek voldoende. Gezien het voorgaande, adviseren wij om de volgende kopieën van PKD- onderzoek te vragen:
- van echografisch onderzoek uitgevoerd door een specialist;
- van onderzoek van beide ouderdieren op een leeftijd van minimaal één jaar.
Echografisch PKD- onderzoek van de moeder of vader van een nestje is niet nodig, als juiste onderzoeksresultaten van de ouderdieren van die kat kunnen worden overlegd. De kat kan dan namelijk geen PKD hebben geërfd.
FeLV
Er bestaan drie varianten FeLV. De meest voorkomende kan van de ene op de andere kat overgedragen worden. Het valt het immuunsysteem van de kat aan en kan daarmee ziekten veroorzaken die gerelateerd zijn aan het immuniteit (zoals bijvoorbeeld tumoren). Een besmette kat kan slecht enkele kleine ziektesymptomen vertonen waardoor het niet altijd opvalt dat een kat besmet is en besmettelijk is. Die zie je met name bij kittens.
De incubatietijd ligt tussen de echt en twaalf weken, soms zelfs nog langer…. In die periode kan de kat het virus dan al hebben waarbij het in het bloed dan nog niet meteen opspoorbaar is. De meeste katten (> 80%) zullen zich binnen enkele weken of maanden ontdoen van het virus. Enkele zullen het virus chronisch bij zich hebben en echt ziek worden binnen drie tot vier jaar. De meesten zullen dan ook overlijden.
Kittens kunnen al in de baarmoeder besmet worden, of via melk van een moeder met FeLV. Ook vindt besmetting plaats via speeksel en bijten. Een moederpoes kan daarom tijdens de dekking besmet worden door een dekkater. Aangezien een dekkater vaak meerdere poezen in zijn leven dekt, die afkomstige komen van diverse catteries, moet het risico op besmetting niet worden onderschat. Gezien het voorgaande, adviseren wij om de volgende kopieën van FeLV-onderzoek te vragen:
- van onderzoek uitgevoerd door een dierenarts;
- van onderzoek van beide ouderdieren, vlak voorafgaand aan de datum waarop de moederpoes is bevrucht.
FIV
FIV is een besmettelijk virus bij katten, te vergelijken met aids bij mensen. Het virus tast het immuunsysteem van de kat aan, waardoor infecties kunnen toeslaan. Nadat een kat besmet is met FIV, kan het tot vijf jaar duren voordat de eerste ziekteverschijnselen duidelijk worden. FIV is niet te genezen; wel zijn de (secundaire) infecties te onderdrukken met antibiotica. Uiteindelijk zal de kat vroeg of laat aan de gevolgen van FIV overlijden.
Kittens kunnen in de baarmoeder of door het drinken bij moeder worden besmet met FIV als de moeder besmet is. FIV wordt ook overgedragen via bloedcontact, zoals bijvoorbeeld bij bijten. Omdat een kater tijden een dekking de poes vaak in de nek bijt, kan een poes tijdens de dekking besmet worden door de dekkater. FIV is een wereldwijd algemene voorkomend virus bij katten. Aangezien een dekkater vaak meerdere poezen in zijn leven dekt, die afkomstige komen van diverse catteries, mag ook hier het risico op besmetting niet worden onderschat. Gezien het voorgaande, adviseren wij om de volgende kopieën van FIV- onderzoek te vragen:
- van onderzoek uitgevoerd door een dierenarts;
- van onderzoek van beide ouderdieren, vlak voorafgaand aan de datum waarop de moederpoes is bevrucht.
Bovenstaande aandoeningen zijn de belangrijkste om op te letten bij het zoeken van een kitten. Dat deze aandoeningen belangrijk zijn op te letten, wil niet zeggen dat de kans bij een siberische kitten op deze aandoeningen groter is dan bij een ander ras. Nee, in tegendeel zelfs. De siberische kat is gelukkig een relatief gezond ras. In verhouding tot andere rassen komt er relatief weinig inteelt bij de siberische kat voor. De sibeer is een sterk, gezond en natuurlijk ras.
Waarom een stamboom?
Een stamboom zegt één ding en niets meer: de door de fokker aangegeven ouderdieren staan geregistreerd als Siberische kat. Iedereen kan zich als cattery laten registreren bij een vereniging en zich daarmee fokker noemen. Iedereen die als cattery geregistreerd staat, kan stambomen voor een eigen nestje gefokte kittens aanvragen. De enige echte voorwaarde die een vereniging stelt bij het afgeven van stambomen, is dat de ouderdieren een stamboom hebben en dat de eigenaar van de dekkater verklaart dat zijn/haar kater de vader van het nestje is. Sommige verenigingen hebben nog enkele regels opgesteld waar aangesloten catteries zich aan dienen te houden. Bijvoorbeeld over het welzijn van de dieren. Helaas komt geen enkele vereniging kijken, en zijn de regels minimaal. Kortom: een stamboom zegt enkel dat de door de fokker aangegeven ouderdieren staan geregistreerd als raskat.
Waarom is een stamboom dan toch belangrijk?
Fokkers die fokken met dieren zonder stamboom, fokken doorgaans met:
- dieren die ongeschikt zijn voor de fok (bijvoorbeeld doordat ze belast zijn met erfelijke aandoeningen);
- dieren waarmee niet gefokt mag worden om welke reden dan ook (deze dieren zijn vaak goedkoper en daarmee aantrekkelijk voor broodfokkers om mee te fokken);
- zware inteelt (bijvoorbeeld broer-zus) om goedkoop aan een dek te komen en een mooi uiterlijk te krijgen of
- geen Siberische katten, omdat niet beide ouderdieren een stamboom hebben.
Als u een ‘raskitten’ koopt zonder stamboom, is de kans groot dat u een kitten uit ongezonde lijnen koopt. Met de kans dat uw dier op jonge leeftijd ziek wordt, met alle gevolgen van dien.
Een stamboom is dus belangrijk, maar zegt niet alles. Ook een dier met stamboom, kan zware inteelt achter zich hebben of belast zijn met erfelijke aandoeningen. Want enige voorwaarde voor het verkrijgen van een stamboom, is dat de door de fokker aangegeven ouderdieren staan geregistreerd als Siberische kat. Bij de aanvraag voor stambomen moet een verklaring van de eigenaar van de dekkater worden toegevoegd, als bewijs dat zijn/haar kat de vader van de kittens is. De vereniging die de aangevraagde stambomen afgeeft, vermeldt op de stambomen niet of en welke dieren ziek zijn. Ook is het niet van belang of er sprake is van (zware) inteelt.
Hoe weet u dan als liefhebber dan of de stamboom van u uitgezochte kitten gezonde dieren bevat? De gemiddelde liefhebber weet dit niet. U bent hiervan afhankelijk van de kennis en eerlijkheid van de fokker. Zelfs de meeste fokkers weten dit niet. Niet iedereen die zich laat registeren als fokker, heeft de kennis en kunde om te beseffen of zijn/haar fokdieren uit gezonde bloedlijnen komen. Om zicht te krijgen op de gezondheid van diverse bloedlijnen, is namelijk stamboomonderzoek nodig. Stamboomonderzoek op basis van betrouwbare feiten. Een fokker kan diverse openbare databases (zoals Pawpeds) gebruiken om te achterhalen welke dieren belast zijn met erfelijke aandoeningen. Ook kunnen fokkers persoonlijk informatie verkrijgen van andere fokkers. Een kundige fokker die gericht rekening houdt met gezondheid, zal op zoek gaan naar deze gegevens. De fokker zal stamboomonderzoek doen om geschikte fokdieren uit te zoeken, en met bepaalde bloedlijnen niet willen fokken vanwege het risico op erfelijke aandoeningen. Gezien het voorgaande raden wij aan om:
- af te gaan op uw gevoel bij een fokker,
- door vragen te stellen een indruk te krijgen van de kennis van de fokker en
- de benodigde kopieën van erfelijke aandoeningen te vragen.
Houd er rekening mee dat veel fokkers onbewust onwetend zijn en goede intenties hebben. De kans dat u daar een kitten uit minder gezonde lijnen koopt, is reëel. Stel daarom gerust kritische vragen, en stel deze bij voorkeur aan diverse fokkers. Enkele fokkers zijn met name gericht op verkoop en spelen door gebrek aan kennis van bloedlijnen vooral in op gevoel. Probeer daar doorheen te prikken. En dan zijn er nog fokkers die bewust gezonde Siberen proberen te fokken. Zij vertellen u graag over de katten die op de stamboom staan, over erfelijke aandoeningen en het testen daar op. Zij kunnen ook goed uitleggen waarom zij met bepaalde Siberen paren, en komen met andere argumenten dan enkel het uiterlijk en de showprijzen van de ouderdieren. Als u een kitten bij een kundige fokker koopt die bewust rekening houdt met de gezondheid van de dieren, betaalt u meestal meer voor een kitten. Dit omdat het testen op erfelijke aandoeningen geld kost.
Er zijn in verhouding weinig fokkers die gericht en bewust met gezonde bloedlijnen proberen te fokken, waardoor het aanbod aan fokdieren uit deze bloedlijnen beperkt is. Deze fokdieren zijn daardoor duurder, en de dekkingen van dekkaters uit deze bloedlijnen ook. Een kitten uit selectief uitgezochte lijnen op basis van gezondheid, kost daarom ook meer dan een kitten van een gemiddelde fokker. En een kitten zonder stamboom kost nog minder. Niet vanwege de kosten van het stamboom (gemiddeld tien euro), maar omdat de ouderdieren zelf goedkoop zijn en omdat geen aandacht wordt besteed aan gezondheid.